Obrazy święte w chrześcijaństwie
Chrześcijaństwo jest jedyną religią monoteistyczną, która nie podziela negatywnego stosunku do tworzenia wizerunków, wykorzystując je w swoich praktykach kultowych. Jednak stosunek do nich zmieniał się na przestrzeni wieków i pozostaje niejednolity w różnych częściach świata chrześcijańskiego. W historii chrześcijaństwa możemy wyróżnić trzy główne modele postaw wobec obrazów świętych.
Odrzucenie obrazów świętych
Pierwszy z nich oznacza całkowite odrzucenie ich stosowania. Takie stanowisko jest charakterystyczne dla wczesnego chrześcijaństwa, które do końca II wieku w ogóle nie miało obrazów, a w III i na początku IV wieku tworzyło je wbrew zakazom ojców kościoła.
Ten punkt widzenia nigdy nie zanikł całkowicie i był co jakiś czas odnawiany w konfrontacji w VIII w. głównie w Bizancjum, na Zachodzie – w ruchach heretyckich późnego średniowiecza i w działalności reformatorów XVI w. We współczesnym świecie ten model jest stosowany w większości wyznań protestanckich.
Możliwość kościelnego użycia świętych obrazów
Drugi wariant stosunku do obrazów zakłada możliwość ich kościelnego użycia, choć nie nalega na jego obligatoryjność. Istnieje wystarczająco szerokie spektrum rozumienia przeznaczenia obrazów – od edukacyjnego po mistyczno-anagogiczne – z ogólnym ujęciem ich jako wizerunków obiektów sakralnych o subiektywno-psychologicznym znaczeniu dla człowieka.
Był to wariant przyjęty zarówno na Zachodzie, jak i na Wschodzie we wczesnym średniowieczu. Przyjęty został przez katolicyzm w ciągu całej jego historii, a w późnym średniowieczu i epoce nowożytnej częściowo przeniknął do prawosławia. Jest to nieodłączna cecha tych odłamów protestantyzmu, które ograniczając używanie obrazów, nie porzuciły ich całkowicie.
Potrzeba i uznanie obrazów
W ramach trzeciego modelu afirmuje się nie tylko możliwość, ale i potrzebę używania obrazów w Kościele.
Obrazy święte https://www.meritohurt.pl/obrazy-swiete.html uważane są tutaj za mające znaczenie ontologiczne, to znaczy nie tylko przedstawiające, ale ujawniające sacrum i wprowadzające je do niego.
W tym sensie same obrazy nabierają tu statusu przedmiotów sakralnych. Stanowisko to jest charakterystyczne dla chrześcijaństwa wschodniego od VI wieku i jest w nim potwierdzone jako oficjalna doktryna w IX wieku. i odradza się w XX wieku.